اصطلاحات و مدخل ها (گروه اصطلاح:سرفصلهای قرآنی)
- آسیه ، همسر فرعون
-
اسطوره ، اساطیر
1679 سرفصلهای قرآنی
واژهی«اساطير» در لغت به معناى سخنان باطل و احاديث خرافى، و مفرد آن «اسطوره» است. اسطوره امّا در اصطلاح، به افسانههاى بدون حقيقت كه از گذشتگان نقل و در كتابها ثبت و ضبط شده است، گفته میشود. به
-
اطاعت
9603 سرفصلهای قرآنی
در فرهنگ قرآنی اطاعت به معنای پيروىنمودن از اوامر و نواهى خداوند است.
اطاعت ظاهری گاه حتی بدون قصد قربت نیز امکانپذیر است، اما مراد از «امتثال» که در اصول ف
-
انسان ، ناس ، بشر ، بنی آدم
32173 سرفصلهای قرآنی
از نگاه قرآن، انسان موجودى آفریدهشده از خاک است كه خلیفه خدا در زمین قرار گرفته و از يکسو فطرتى الهى و از سوى ديگر، طبيعتى مادى دارد. عامل تفسیر قرآن ، مفسران و دانش تفسیر
6234 سرفصلهای قرآنیواژهی «تفسير» در لغت عرب يا از «فسر» گرفته شده که برخی آن را اشتقاق و قلبی از ریشه «سفر» میدانند.
تفسیر با واژههایی مانند «ابانه، تبيين، تقلید ، پیروی
3840 سرفصلهای قرآنی«تقلید» در اصطلاح یعنی پیروی کردن از کسی بدون درخواست دلیل. تقلید از جمله موضوعات نسبی است که به حسب شرایط؛ گاه خوب و گاه بد به حساب میآید. قرآن كریم نیز به روشنی ا
- توسل ، وسیله
4425 سرفصلهای قرآنی«توسل» از نظر لغتشناسان عبارت است از: هر چیزی که انسان برای دستیابی به هدف خویش، با میل و رغبت به آن متوسل شود. برخی هم گفتهاند: توسّل عبارت است از: تین ، انجیر
1727 سرفصلهای قرآنی«تین» در لغت به معنای «انجیر»نوعی میوه است. این واژه در قرآن كریم نام نود و پنجمین سوره این کتاب مقدس نیز قرار گرفته است که در آن سوره، خد
- جمیل ، جمال ، زیبا ، زیبایی
- جنگ تبوک ، تبوک
3871 سرفصلهای قرآنیتبوک نام منطقهای در نوار مرزى حجاز و شام است. این منطقه دورترين نقطهاى بود كه پيامبر خدا(ص) در غزوات خود به آنجا گام نهاد. تبوک در اصل نام قلعهی محكم و بلندى بو
- جنگ حنین
1701 سرفصلهای قرآنیجنگ حنین، در شوال سال هشتم هجری، در منطقهای به نام «حنین» در نزدیکی مکه، برای مقابله با شورش قبایل «هوازن» و «ثقیف» رخ داد.پس از فتح مکه در سال هشتم هجری، به جهل ، نادانی
4479 سرفصلهای قرآنیبیشتر لغتشناسان«جهل» را به «نادانی» و در مقابل «علم و دانش» معنا کردهاند. همچنین آن را به معنای سفاهت(ضد حلم) و بیاعتنایی به حق نیز می
- حدیبیه ، صلح حدیبیه
2006 سرفصلهای قرآنیپیامبر اسلام(ص) در سال ششم هجری همراه پیروان خود برای انجام عمره، عازم مکه شد. ه
- حیاء ، شرم، خجالت
- دنیا
15124 سرفصلهای قرآنیواژهی «دنیا» مؤنث «ادنی»، که اگر از ریشهی «دنی» باشد به معنای پست، و اگر از ریشهی «دنو» باشد به معنای نزدیکتر است. این واژه در قرآن كریم در قالب صفت آمده است؛ ما
- زنا ، روابط نامشروع
- سعادت ، خوشبختی
3522 سرفصلهای قرآنیسعادت واقعی عبارت است از رسیدن همهجانبه به تمام كمالات و لذات حقیقی، بهطوری كه بیشترین كمالات و لذتهای فطرى و طبيعى به دست آید. از این رو خوشبخت و سعادتمند واقع
- شقاوت ، بدبختی
3054 سرفصلهای قرآنی«شقاوت» از ماده «شقو» به معناى فراهم بودن اسباب گرفتارى، مجازات و بلا است.شقاوت در مقابل سعادت بوده و عبارت است از نداشتن خیرات جسمانی و ر
- شیعه
6873 سرفصلهای قرآنیواژهی«شیعه» در لغت به معنای«پیرو»،«یاور» و «دین یکسان داشتن» آمده است.
این واژه در اصطلاح مسلمانان اما، وابستگی ویژهای به پیروان طلا، نقره، زیورآلات، فلزات و سنگهای قیمتی
8046 سرفصلهای قرآنیطلا و نقره از فلزات پر ارزشی هستند که هم جنبهی مالی و سرمایهای دارند، و هم جنبهی تزیینی به خصوص برای بانوان، زیرا استفاده از طلا برای مردان مجاز نیست. طلای خالص به رنگ زرد و آلیاژهای آن با رنگ
- عرف
1528 اصطلاحات فقهی - اصولیعُرف دارای معانی گوناگونی میباشد، مانند:
الف) امر پسندیده،
ب) معرفت و شناسایی.
ج) عادات موجود در یک جامعه.
عرف در اصطلاح فقها به "عادات رفتاری و دیدگاه ذهنی مردم" گ
- عفت ، عفیف
3755 سرفصلهای قرآنی«عفت» به معنای پاکدامنی و عفیف یعنی پاکدامن. عفت از ویژگیهای انسانهای مؤمن است.
- غفور ، غفار ، غفران ، بخشش
18486 سرفصلهای قرآنی«غفران» به معنای محو کردن و از بین بردن اثر چیزها و کارها است. «غفور» به کسی گفته میشود که آثار کارهای بد را از بین میبرد. به خدا نیز غفور گفته میشود؛ زیرا بر غیب و شهادت ، عالم غیب
11308 سرفصلهای قرآنی«غیب» به معنای پوشیدهبودن چیزی از حواس و ادراک، و «شهادت» به معنای آشکار بودن آن است. البته یک چیز ممکن است برای کسی غیب و برای کس دیگری مشهود و ظاهر باشد. این امر وابسته به حدود وجودی آن شخص و اح
- فساد ، فاسد ، مفسد ، مفسده
9168 اصطلاحات فقهی - اصولی«فساد» در مقابل «صلاح» است و به هر کار تخریبی فساد و مفسده میگویند. بنابراین، هر کاری که در جهت نقص و تخریب، و یا افراط و تفریط در مسائل فردی و اجتماعی باشد، عنوان فساد بر او صدق میکند و اشخاصی ک
- فسق ، فاسق
6372 سرفصلهای قرآنیواژهی «فاسق» از ریشهی «فسق» است که در اصل به معناى خارج شدن هسته از درون خرما میباشد. و در نگاهی تمثیلی به کسی که از محدودهی شرع خارج شود «فاسق» میگویند.
به عبارت دیگر، «فسق» سرپیچی از
- فطرت ، فاطر
- قدرت ، قوت ، طاقت ، توان ، وُسع
16359 سرفصلهای قرآنی«قدرت»، به معنای توانایی موجودات در انجام کارها است. خدای متعال نیز از اینرو که به انجام هر کاری توانا بوده و هیچگونه ناتوانی و عجز در او وجود ندارد، قادر خوانده میشود و در حقیقت، قادر مطلق تن
- گریه ، اشک ، بکاء ، دمع
- لطیف ، لطف ، قاعده لطف
3337 اصطلاحات فقهی - اصولیدر قرآن کریم صفت «لطیف» به عنوان یک ویژگی خداوند بارها مطرح شده است که با توجه به قرائن و شواهد پیرامونی، میتواند ناظر به چند معنا باشد که یکی از مهمترین آنها توجه
- لوم ، تعییر ، سرزنش
2309 سرفصلهای قرآنی«لوم» به معنای سرزنش و نکوهش، از واژههای مورد استفاده در قرآن کریم میباشد. این واژه درجایی صفت مسخ
- میهمانی و میزبانی ، اطعام و ضیافت ، ولیمه
5155 سرفصلهای قرآنیکاربر گرامی؛ برای دریافت اطلاعات مرتبط با این مدخل به آیات و پاسخهای ذیل مراجعه فرمایید.
به خواست خدا و در اولین فرصت، توصیف مختصری از مدخل بالا در همین بخش نگاشته خواهد شد.
- نفس ، روح
28901 سرفصلهای قرآنی«نفس» هم به معنای «خود» استفاده شده و هم به نوعی مترادف و یا مرتبط با «روح» در نظر گرفته میشود. حقیقت «روح» چیزی است که به تصریح قرآن کریم در آیه 85 سوره اسراء
- همجنسگرایی، لواط، مساحقه
8075 سرفصلهای قرآنیواژهی «لواط» از ماده «لوط» به معنای «لصوق» (اتصال و چسبيدن) است، و در اصطلاح فقهی، تحقّق آن، با داخل کردن تمام حشفه(سر آلت) مرد در دُبر (عقب) مرد دیگر صورت میگیرد.
طبقه بندی موضوعی
موضوعات جانبی
پرسش های اتفاقی
-
آیا از نظر قرآن، عمل به «ظن» و «گمان» مطلقاً ممنوع است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، چگونه میتوان به مضمون برخی آیات که نمیتوان تفسیری قطعی از آنها ارائه داد عمل نمود؟
9309 تفسیر 1396/08/21ابتدا باید گفت که همواره نباید به «ظن» و «گمان» با دیده منفی نگریست. بیشتر رفتارهای مردم با اعتماد به ظن و گمان قوی انجاممیشود و در آیات بسیاری از قرآن کریم نیز عمل به «ظن» و یا «گمان قوی» در طرازعمل به «علم» ...
-
آیا عمر در روز صلح حدبییه به پیامبر اکرم (ص) گفته است که هیچگاه به این اندازه در نبوت پیامبر شک نکرده بودم؟
19211 تاریخ 1387/07/23برخی از منابع اهل سنت در حادثه صلح حدیبیه این مطلب را گزارش کرده اند که عمر آنگاه که احساس کرد فرموده های پیامبر (ص) به وقوع نپیوسته، گفته است: "والله ما شککت منذ أسلمت إلا یومئذ، به خدا قسم از زمانی که مسلمان شدم در نبوت ...
-
آیا اسلام ازدواج با زنان اسیر و عزل نطفه از آنان را اجازه داده است؟
129477 Philosophy of Religion and Law 1389/03/11جواز به همسر گرفتن زنان کافری که به دست مسلمانان اسیر می شدند بر اساس یک واقعیت حاکم بر جوامع آن روز بوده است؛ زیرا این زنان بخشی از نیروهای جبهه دشمن بودند که اگر آزاد می شدند، تقویت جبهه دشمن را در پی ...
-
استحسان چیست؟ و چرا در فقه مذهب اهل بیت مردود است؟
41392 مبانی فقهی و اصولی 1389/02/09این اتهام به مذهب اهل بیت است گفته می شود؛ تنها مذهب شیعه و اهل بیت مخالف استحسان است و آن را حجت نمی داند؛ زیرا بسیاری از بزرگان مذاهب چهارگانه اهل سنت نیز در این عقیده با ما مشترک اند که استحسان حجیت ندارد، استحسان ...
-
آیا در منابع اسلامی، در ارتباط با طراحی لباس و پوشاک مطلبی وجود دارد؟
26859 لباس ها و پوشش ها 1389/04/26گرچه بیشترین تأکید اسلام بر پوشش معنوی انسانها (لباس تقوی) می باشد، اما پوشش ظاهری نیز نعمتی است که پروردگار، آن را از میان موجودات مختلف، منحصرا در اختیار انسان قرار داده است و به همین دلیل نمی تواند از نگاه دین، مخفی بماند. بر این اساس، ...
-
1. منظور از کمال انقطاع چیست؟ و چرا آن را از خدا می خواهیم؟ 2. مقصود از ابصار قلوب چیست؟
62590 Theoretical 1391/04/08ترجمه: خدایا! کمال جدایى از مخلوقات را، براى رسیدن کامل به خودت به من ارزانى کن، و دیدگان دل هایمان را به پرتو نگاه به سوى خویش روشن کن، تا دیدگان دل پرده هاى نور را دریده و به سرچشمه عظمت دست یابد، و جان هایمان ...
-
شمس تبریزی که بود و آیا دیوان شمس تألیف او است؟
9989 تاريخ بزرگان 1396/05/23شمس الدین محمد بن على بن ملک داد تبریزى[1] از مشایخ صوفیّه و از پیشروان این قوم در قرن ششم و هفتم هجرى است.[2] وی به جهت تأثیر زیادی که در جلال الدین محمد رومى داشت، و به علّت ارادت ...
-
خداوند در قرآن طعام اهل کتاب را حلال دانسته، پس چرا شیعیان ذبیحه آنان را پاک نمیدانند؟
29553 تفسیر 1394/09/08خداوند در قرآن کریم میفرماید: «طعام کسانى که اهل کتاب هستند بر شما حلال است». با توجه به این سخن صریح قرآن، حال اگر حیوان حلال گوشتی به وسیله پیروان دین یهود و مسیح، ذبح شود- با توجه به اینکه برخی از شرایط ذبح اسلامی را ندارد - ...
-
آیا نمونه هایی از عرفان در نهج البلاغه وجود دارد؟
19100 Practical 1388/09/12عرفان در نزد ائمه به نظری و عملی تقسیم نمی شود و در سیره و لسان آنان عرفان عملی از نظری جدا نیست؛ چرا که آنان با عرفان عملی به شناخت حقایق دست یافته اند و آن گاه حقایق و دریافت های خود را در قالب سخن برای مردم تبیین ...
-
کسانی که نماز نمیخوانند آیا قطعاً جهنمی هستند؟ حتی اگر کارهای خوب زیادی انجام دهند؟!
170814 نماز 1390/02/12طبق آموزههای دینی ما، نماز اولین فعل عبادی در میان اعمال دینی است، اگر نماز انسان پذیرفته شود، دیگر اعمال عبادی هم پذیرفتنی است! از سوی دیگر، طبق صریح آیات قرآن هر کسی مقدار ذرهای عمل خوب انجام دهد، به پاداش آن رسید، بدیهی است که طبق این آیات ...
پربازدیدترین ها
-
پیامبران اولو العزم چه کسانی هستند؟ چرا اولو العزم نامیده شدند، و کتابهای آنها چه نام دارد؟ و چرا زرتشت و داوود(ع) اولو العزم نیستند؟
884584 پیامبران و کتابهای آسمانی 1387/02/31واژۀ «اولو العزم» در آیۀ 35 سورۀ احقاف آمده است. عزم به معنای حکم و شریعت است، و اولو العزم یعنی پیامبرانی که دارای شریعت و دین مستقل و جدیدی بودند. در روایات برای پیامبران اولو العزم شرایطی ذکر شده است:داشتن دعوت جهانشمول،داشتن شریعت و دین،داشتن ...
-
تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
753786 معصومین 1387/06/05شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عدهای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
-
معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
732184 حدیث 1396/06/14«لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
-
آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
644495 Practical 1390/07/12نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
-
حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
644084 Laws and Jurisprudence 1387/05/23زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
-
عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
639597 Practical 1391/02/11عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمیکند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه میشود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
-
آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
577670 Laws and Jurisprudence 1387/12/04در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
-
فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده میشود؟
576710 نماز جمعه 1389/09/10در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سورهای از قرآن به نامش میباشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده میشود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع میشود و امام جمعه در این خطبهها باید مردم را به تقوای ...
-
اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
559184 Laws and Jurisprudence 1387/09/23دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
-
آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
559013 جن 1386/02/01قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگیهای زیر را برای او برمیشمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
- توسل ، وسیله