نخست باید گفت؛ در «یوگا»، توصیه به انواعی از ورزش‌های جسمی و روانی شده است که تنها یکی از آنها، «گوموخاسانا» و یا همان موردی است که در پرسش مطرح شده است.

«گوموخاسانا» نیز حرکتی ورزشی است که با دست‌ها، پاها و ستون فقرات ارتباط دارد و تنها یک بخش از آن، یعنی «گذاشتن یک‌پا بر روی ران پای دیگر» تا اندازه‌ای مشابه با آن نوعی از «تورّک» است که در روایتی به امام صادق‌(ع) نسبت داده شد؛ لذا نمی‌توان این دو روش نشستن را کاملا یکسان دانست.

 با این توضیح، و صرف‌نظر از تحلیل دقیق سندی که برخی آن‌را ضعیف می‌دانند،[1] به روایت مورد نظر می‌پردازیم:

«جَلَسَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام مُتَوَرِّکاً رِجْلُهُ الْیُمْنى‏ عَلى‏ فَخِذِهِ الْیُسْرى‏، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ: جُعِلْتُ فِدَاکَ، هذِهِ جِلْسَةٌ مَکْرُوهَةٌ، فَقَالَ: «لَا، إِنَّمَا هُوَ شَیْ‏ءٌ قَالَتْهُ الْیَهُودُ: لَمَّا أَنْ فَرَغَ اللَّهُ- عَزَّ وَ جَلَّ- مِنْ خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اسْتَوى‏ عَلَى الْعَرْشِ، جَلَسَ هذِهِ الْجِلْسَةَ لِیَسْتَرِیحَ، فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ: «اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ» وَ بَقِیَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام مُتَوَرِّکاً کَمَا هُو»؛[2]

امام صادق(ع) به‌گونه‌ای نشسته بود که پاى راستش روى ران چپ قرار داشت. مردى به او گفت: فدایت شوم، این‌گونه نشستن شما مکروه و ناپسند است! امام(ع) فرمود: خیر! مکروه‌بودن این نوع از نشستن، سخنی است که یهودیان می‌گویند (و معتقدند که) وقتى خدا از آفرینش آسمان‌‌ها و زمین فارغ شد و بر عرش قرار گرفت، این‌طور نشست تا استراحت کند(و به همین دلیل، ما نباید مانند خدا بنشینیم!)؛ اما خداوند این آیه را نازل فرمود:

«اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ»؛[3](یعنی خداوند جسم نیست و مانند ما خواب و خستگی ندارد و به همین دلیل این اعتقاد یهودیان صحیح نیست). سپس امام(ع) (توجهی به تذکر آن فرد نکرد) و همان‌گونه که بود، نشستن خود را ادامه داد.

[1]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی محلاتی، هاشم، ج 12، ص 564، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.

[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 661، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[3]. بقره، 255.