Ətraflı axtarış
Baxanların
6853
İnternetə qoyma tarixi: 2013/02/28
Sualın xülasəsi
Hədis elmində Şazz və müəllil hədis hansı məna da işlədilir?
Sual
Hədis elmində Şazz və müəllil hədis hansı məna da işlədilir? Lütfən nümunə göstərin?
Qısa cavab
  1. Şazz hədis: O rəvayətə deyilir ki, bir sənədi olsun, amma rəvayəti nəql edənlərin hamısı siqə (inanlmış və dürüst) insanlar olsun. Lakin mətn baxımından məşhurun nəql etdiyi rəvayətlə müxalif olsun. Şazz rəvayətə Nadir rəvayətdə deyilir[1].
  2. Fiqh elmində Şazz adı çox vaxtı o hədisə deyilir ki, Fəqihlər o hədisin məzmununa əməl etməyiblər. Baxmayaraq ki, hədis səhih və ziddi olmayan hədisdir[2]. Və məşhur hədislə şazz hədis arasında ziddiyyət olduqda, məşhur hədisə əməl olunur[3].
Şazz termini o terminlərdəndir ki, kifayət qədər istifadə olunur və Vahid xəbərin növlərindəndir[4].
Şazz hədisə nümunə: “لا وَ اللَّهِ مَا نَقَصَ‏ مِنْ‏ شَهْرِ رَمَضَانَ‏ قَطُّ[5] Allaha and olsun daha ramazan ayı heç vaxt (naqis) az (29 gün) olmayacaq. Bu hədisə fəqihlər əməl etməyi doğru bilməyiblər. və onu şazz hədis adlandırıblar[6].
B Müəlləl hədis iki mənada işlədilir:
  1. Son dövrün fəqihlərinin terminologiyasında:
Son dövrün fəqihləri müəlləl hədisi o hədislərə şamil edirlər ki, hökmün səbəb və məqsədini bəyan edir. Məsələn: Şeyx Səduqun “İləlüş-şəraye” kitabı o ana hədis kitablarındandır ki, onda hökmlərin meydana gəlməsinin səbəbi bəyan edilib[7].
  1. Hədis alimlərinin terminologiyasında:
Hədis alimləri yəni mühəddislər o hədisə müəlləl hədis deyirlər ki, hədisin mətnində ya sənədində bir gizli qüsur ya qarışıqlıq olsun. Əgər o hədisin zahirindən doğruluq və səhihlik istifadə olunsa belə o hədisi Müəllil sayırlar. Müəllil bu mənaya illət kökündən, xəstə mənasına işlədilir[8]. Deməli Müəlləl hədisin, baxmayaraq ki, zahiri mətn və sənəd baxımından səhihdir, amma həqiqətdə və diqqətlə mülahizə etdikdə, mətn ya sənədində incə bir zəifliyə və ya qüsura malikdir. Onu araşdırmaq və üzə çıxarmaq ancaq hədis mütəxəssisləri və ekspertləri tərəfindən tam əminliklə ortaya qoyula bilər. Məsələn hədisin mətnində iztirabı olması kimi. Müəlləl hədis bu mənada mötəbər sayılmır. Bu səbəbə görə onu zəif hədisin növlərindən sayıblar[9].
Bu termin daha çox Əhli sünni alimlərinin terminologiyasında işlədilir. Onlar bu səbəbə Səhih hədisin mənasında səbəbin qeyd olmamasını şərt ediblər[10].  
 

[1] - Nəsiri, Əli, Hədisşünaslıq, cild 2, səh 56, Sənabul nəşriyyatı, Qum, ilk çap, 1383 hicri şəmsi tarixi ilə.
[2] - Sədr, Seyid Həsən, Nəhayətud-dirayə fi şərhur- risalətul mövsuməti bilvəcizə lil Bəhayi, Araşdırma: Əlğərbavi, Macid, səh 222, Məşər nəşri, Qum, tarixsiz; Seyid Məhmud Haşimi Şahrudinin başçılığı ilə bir qrup araşdırmaçı ilə, Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 264, Əhli beyt (ə) məzhəbi üçün İslam fiqhinin terminoloji institut, Qum, İlk çap, 1426 hicri Qəməri tarixi ilə.
[3] - Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 264
[4] - Hədisşünaslıq, cild 2, səh 56; Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 264
[5] - Şeyx Tusi, əhəmməd bin Həsən, Təhzibul Əhkam, Mühəqqiq və müsəhhih, Musəvi Xorasan, Həsən, cild 4, səh 169, Darul kitabul İslamiyyə, Tehran, Dördüncü çap, 1407 hicri Qəməri tarixi ilə.
[6] - Həmin; və baxın: Fazil Kazimi, Cavad bin Səd, Məsalikul Əfham ila Ayatul Əhkam, cild 1, səh 336 və 337, Mürtəzəvi nəşriyyatı, Tehran, 1389 hicri qəməri tarixi ilə; Bəhrani, Yusif bin Əhməd, Əlhədaiqun-Nazirəh fi əhkamil itrətit-tahirə, Mühəqqiq və müsəhhih, İrəvani, Məhəmməd Təqi, Məqrəm, seyid Əbdürrəzzaq, cild 13, səh 275- 278, İslam nəşriyyatı ofisi, Qum, İlk çap, 1405 hicri Qəməri tarixi ilə.
[7] - Hədisşünaslıq, cild 2, səh 70
[8] - Həmin, səh 70-71
[9] - Əhli beyt (ə) məzhəbinə uyğun Fiqh terminologiyası, cild 3, səh 274
[10] - Hədisşünaslıq, cild 2, səh 71; Nümunə üçün baxın: İbn Səlah, Osman bin Əbdur-Rəhman, Mərifət ənva ulumul hədis, (İbn Səlahın girişi), səh 89-93, darul fikr, Beyrut, 1406 hicri Qəməri tarixi ilə; Süyuti, Cəlaləddin, Tədriburravi fi şərhi təqribun- nəvavi, araşdırmaçı, Faryabi, Əbu Qutəybə Nəzər Məhəmməd, cild 1, səh 294- 307, Daru Təyyibə, Riyaz, tarixsiz
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Təsadüfi suallar

  • İmam Zamanını (əc) zühuru göydən gələn uca bir səsəmi bağlıdır? Ondan əvvəl zühur olacaqmı?
    5630 نشانه های ظهور 2015/06/29
    İmam Zamanın (əc) qəti zühur əlamətlərindən biri Qədr gecəsi bütün göy aləmini uca bir səsin bürüməsidir. Rəvayətlərə görə bu səs “seyhə” və ya “səs” adlanır və mübarək ramazan ayının 23-cü Qədr gecəsi və cümə axşamı ilə üst-üstə düşür.[1] Bütün dünya əhli öz qulaqları ilə ...
  • Nəsnasın keyfiyyəti və varlığı necədir?
    5530 Hədis elmləri 2015/05/04
    Nəsnas müxtəlif formalarda təsvir olunub. Bəzi rəvayətlərə əsasən həzrəti Adəmin (ə) yaradılışından öncə olublar. Əlbəttə digər rəvayətlərə əsasən insanlardan bir dəstəsi mənəvi saflıqdan uzaq olmağa, heyvani hisslərinin güclü olmasına və bir çox günahları törətdiklərinə görə nəsnasın nümunələrindən hesab ediliblər. ...
  • 12 yaşlı oğlan uşağı camaat namazında kişilər ilə bir cərgədə dura bilərmi?
    6179 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/07
    Uşaqların və yeniyetmələrin məscidlərdə və camaat namazında hazır olmaları onların namaza olan əlaqəsinin artmasına səbəb olan halda maneəsi yoxdur. Bəlkə onları gətirmək müstəhəbdir.[1] Amma görəsən həddi büluğa çatmayan, yaxşını pisdən ayıran şəxsin camaat namazının cərgələrində hazır olması, başqa namaz qılanların namazına maneə yaradırmı? İki şəkli vardır:
  • Arestotelin peyğəmbər olması.
    6319 تاريخ بزرگان 2011/09/11
    Arestotel Yunanlı böyük alim, fizika alimi və filosofu, miladdan 184 il qabaq Yunanistanın şimalında yerləşən İstagira şəhərində dünyaya göz açdı. Atası Niku maxus Makedoniya padşahının saray həkimi idi. Aristotelin yəxminən yeddi yaşı olarkən təhsil almaq üçün Atenə getdi və miladdan 368 il qabaq Əflatunun akademiyasının üzvü oldu. İyirmi il müddətinə ...
  • Nə üçün məsum imamların adları Quranda aşkar şəkildə gəlməmişdir?
    28494 Qədim kəlam 2011/03/06
    Diqqət yetirmək lazımdır ki, məsum imamların adları Quranda aşkar şəkildə gəlməsə də, Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-in kəlamında onların adları, xüsusi ilə “Qədir” hədisinin aşkar nümunəsi olan Əli (əleyhis-salam)-ın adı tam aşkar şəkildə zikr olunur. Bu hədis Əli (əleyhis-salam)-ın xilafət məqamını rəsmi olaraq bəyan edir. “Qədir” ...
  • Беһиштдә пак шәраб нә демәкдир?
    6922 Qədim kəlam 2010/04/22
    Әрәб дилиндә “шәраб” сөзү ичмәли, “тәһур” сөзү исә пак вә пакедиҹи мәнасында ишләнир. Гуран ајәләриндән мәлум олур ки, Беһиштдә дадлы вә мүхтәлиф әла кејфијјәтдә пак ичмәли сулар вар. Ајәләрдән бириндә бу мөвзуда “шәрабән тәһура” (пак ички) кәлмәсиндән истифадә олунмушдур. Диҝәр ајәдә бујрур: “Аллаһ-таала ...
  • İmamın məsum olması niyə zəruridir və imamın məsum olması necə məlum olur?
    7763 Qədim kəlam 2011/02/14
    Şiə əhli- sünnənin əksinə olaraq, bu dikirdədir ki, imam bütün işlərdə (vəhy məsələsindən başqa) Peyğəmbərlə eyni və ona uyğun olmalıdır. Buna əsasən, Peyğəmbərlə eyni və uyğun olmalıdır. Buna əsasən, Peyğəmbər kimi səhv və günahdan məsum olmalıdır. Necə ki, islam Peyğəmbəri (s) və digər ilahi Peyğəmbərlər belə olublar. Amma əhli- ...
  • Mən müsafirəm və səfərimin nə qədər davam edəcəyi məlum deyildir. Namazımı qəsr, yoxsa tamam qılmaqla əlaqədar vəzifəmi bəyan edin.
    5168 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/11/24
    Tərəddüddə olan və səfərinin nə qədər davam edəcəyini bilməyən müsafirdə iki hal təsəvvür olunur: 1. İqamət müddətinin nə qədər olacağını dəqiq şəkildə bilmir, lakin aşağısı on gün ərzində bir yerdə qalacağını bilir. (Məsələn, xəstəxanada yatır və nə vaxt azad olunacağını bilmir, lakin orada ...
  • (Ла ҹәбрә вә ла тәфвиз, бәл әмрун бејни әмр) “Нә сырф мәҹбуријјәт вә нә сырф азад, бәлкә дә бу ики мәнаја ортаг мәна” ифадәсиндән мәгсәд нәдир?
    8543 Qədim kəlam 2010/03/11
     “Нә сырф мәҹбуријјәт вә нә сырф азад, бәлкә дә бу ики мәнаја ортаг мәна” – ифадәси мәсум Имамлар (әлејһимуссалам) тәрәфиндән, “сырф мәҹбуријјәт вә сырф азад” нәзәријјәсинә ҹаваб олараг чох һәдисләрдә нәгл олунмуш вә бу нәзәријјә рәдд олунмушдур. Әслиндә, бу ганун елә бир ...
  • Şeytanın Ramazan ayında zəncirlənməsi deyimi nə dərəcədə səhihdir?
    3976 روش شناسی 2020/02/03
    Kafi,Təhzib kimi mötəbər kitablarda qeyd olunan Peyğəmbərin (s) ramazan ayının bərəkəti və təsirləri barəsində etdiyi moizələrində belə bir cümlə gəlibdir: ”Ramazan ayının hilalı görünəndə qovulmuş şeytanlar zəncirlənirlər.” ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    162972 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    155234 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    117858 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    109852 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    99210 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    91436 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    53430 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    45532 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    43841 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    43021 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...